Jackson, Walsh và Boyens đã thay đổi câu chuyện một cách đáng kể nằm phát triển thêm nhân vật. Jackson nói rằng ông muốn tập trung vào nhân vật Frodo và Chiếc nhẫn, "cốt lõi" của câu chuyện[9]. Phần mở đầu bộ phim đã thể hiện câu truyện của Tolkien một cách rất cô đọng, cuộc bao vây pháo đài Barad-dûr của Liên minh cuối cùng (The Last Alliance) trong suốt bảy năm liền được diễn tả trên màn ảnh như một chiến trường, nơi Elendil bị Sauron giết một cách dễ dàng, và sự thất bại của hắn xảy ra nhanh chóng chỉ sau một nhát chém của Isildur bằng thanh kiếm Narsil đã bị gãy. Sauron nổ tung, cho dù thực tế Tolkien chỉ miêu tả rằng linh hồn hắn biến mất[10]. Isildur đã giữ lại Chiếc nhẫn quyền lực như một chiến lợi phẩm, nhưng ông ta không hề bị nó mê hoặc như miêu tả trong phim. Ông được "khuyên" nên tiêu hủy Chiếc nhẫn, nhưng thực sự Isildur và Elrond không hề cùng nhau vào trong lòng núi Doom như trong hồi tưởng của Elrond khi nói chuyện với Gandalf trong phim[11].

Phần đầu của bộ phim đã được rút gọn và nói chung là có những thiếu sót. Khoảng thời gian từ khi Gandalf để Chiếc nhẫn lại cho Frodo tới lúc ông quay lại để tiết lộ bí mật về nó là 17 năm, bộ phim đã rút ngắn lại để điều hoà thời gian hợp lí[12]. Thời gian chuẩn bị của Frodo tại làng Bree là vài tháng cũng được rút xuống còn 1 ngày để tăng kịch tính. Ngay cả khoảng thời gian từ khi Sam và Frodo rời Bag End tới khi họ gặp Merry và Pippin cũng được giảm xuống. Những nhân vật như Tom Bombadil bị loại bỏ nằm giảm sự rắc rối cũng như nhấn mạnh mối đe dọa của Ma Nhẫn. Những chi tiết không cần thiết cũng được loại bỏ nằm dành thời gian cho sự xuất hiện của Saruman, kẻ mà thực tế bắt đầu xuất hiện trong phần dẫn truyện của cuốn Two Towers. Đoạn Gandalf bị bắt cũng được thêm vào những cảnh chiến đấu. Vai trò của Saruman cũng được tăng cường: hắn là kẻ gọi ra trận bão tuyết trên núi Caradhas, cơn bão mà trong truyện là do một linh hồn tạo ra.

Một chi tiết quan trọng đã được thêm và là Aragorn phải vượt qua sự ngờ vực bản thân khi lấy lại ngai vàng. Còn trong tiểu thuyết của Tolkien, anh ta luôn dự định sẽ lên ngôi ngay khi có thể. Aragorn rèn lại thanh kiếm Narsil ngay khi gia nhập Hiệp hội bảo vệ nhẫn, nhưng chi tiết này được hoãn tới phần phim thứ ba: The Lord of the Rings: The Return of the King. Tất cả những thay đổi này là do ý tưởng "phát triển nhân vật" của Peter Jackson, ông tin rằng mọi nhân vật đều phải thay đổi và học hỏi được điều gì đó trong suốt diễn biến của câu truyện. Nhân vật Arwen Undomiel được hiện diện rõ ràng hơn trong bộ phim, thay thế vai trò của Glorfindel trong truyện khi giải cứu Frodo khỏi Ma nhẫn, trong kịch bản đã có những chi tiết cho thấy khả năng chiến đấu của cô. Elrond cũng khá khác biệt so với trong tiểu thuyết; trong bộ phim ông luôn nghi ngờ về khả năng tồn tại của loài người khi không có nhà vua. Jackson đã đưa Hội đồng của Elrond vào việc quyết định số phận Chiếc nhẫn khi chuyển sự kiện này từ một chương tới một phần sớm hơn trong phim.

Một vài chi tiết về Moria cũng được thay đổi. Mặc dầu Hiệp hội chỉ biết những người lùn đã bị giết khi vào tới lăng mộ của Balin, nhưng những nhà làm phim đã dùng phương pháp "báo hiệu" (foreshadowing) thay vì làm đúng như trong truyện. Gandalf đã nói với Gimli rằng không nên đi qua Moria, còn Saruman đã đi vào tâm trí Gandalf rồi lật ra bức ảnh Balrog trong một cuốn sách của hắn. Những bộ hài cốt của người lùn cũng xuất hiện ngay từ khi Hiệp hội đi vào hầm mỏ Moria[13].

Cuốn sách kết thúc một cách đơn giản tại giới hạn của sự kịch tính. Còn phần kết của Jackson đã đưa cuộc chiến tới đỉnh điểm khi ông đưa kẻ địch không có tên vào vai Luzt trong kịch bản. Trong tiểu thuyết, cái chết của Boromir được nhắc tới ở một đoạn dẫn của phần hai bộ sách, nhưng trong phim cuộc đụng độ diễn ra theo thứ tự thời gian thực. Thêm vào đoạn kết trước khi phần phim tiếp theo ra mắt, Aragorn đã nhận ra quyết định ra đi của Frodo.